بسم الله الرحمن الرحيم

İmâm-i Ahmed bin Hanbel (Radiyallah-u anh)

Ehli sünnetin amelde dört hak mezhebinden biri olan Hanbeli mezhebinin imâm-i. Künyesi, Ebû Abdullahtır. 164 (M. 780) senesinde Bağdad’da doğdu. 241 (M. 855) senesinde bir Cum’a günü Bağdad’da vefat etti. Aslen Basra’lıdır. Babasının ismi Muhammed bin Hanbel’dır.

Dedesi Hanbel bin Helâl, Basra’dan Horasana yerleşmiş ve Emevi Devletinde Serahs şehri valiliği yapmıştır. Babası asker (subay) idi.

Ahmed Bin Hanbel (r.a.) in ailesi, annesi ona hamile iken, Merv’den Bağdad’a göçmüş ve Bağdad’da doğmuştur.

Soy itibariyle, hem anne, hem de babası tarafından arap asıllıdır. Nesebi İslamiyet’ten önce ve sonra Araplar arasında meşhür bir kabile olan “Şeyban kabilesine” dayanır.

Bu kabile Adnan kabilesinin bir kolu olan Rebia kabilesinden bir kol olup, Nizar kabilesinde Peygamber Efendimiz (Sallallahu aleyhi ve sellem) in soyu ile birleşir.

Ahmed bin Hanbel (r.a.) in babası daha o çok küçük yaşta iken vefat etmiştir. Otuz yaşında vefat eden babasından, önemli bir miras ta kalmamıştı. Onun yetişmesi ile annesi ilgilenmiştir. Daha küçük yaşta iken ilim tahsiline başlamıştı. Bu sırada Bağdat önemli bir ilim merkezi idi. Burada hadis alimleri, kıraat alimeleri, tasavvufta yetişmiş büyük zatlar ve diğer ilimlerde yetişmiş kıymetli alimler bulunuyordu.

Tahsili:

Ahmed bin Hanbel (r.a.), ilim öğrenmeye küçük yaşta başlamıştır. Önce kur’an-ı kerim’i ezberledi. Bundan sonra lügat, hadis, fıkıh, sahabi ve tabiin rivayetlerini öğrendi.

Ahmed bin Hanbel (r.a.), emsali arasında ciddiyeti, takvası, sabrı, metanet ve tahammülü ile meşhur olmuştur. Bu hali, henüz 15-16 yaşlarında iken temas kurduğu alimlerin dikkatini çekmiştir. Heysem bin cemi (r.a.), Onun hakkında, daha o sırada şöyle demiştir.

-“Bu çocuk yaşarsa, zamanındakilerin ilimde hucceti (rehberi) olacaktır.

İlk önce İmâm-i A’zam (r.a.) ın talebesi oln Ebû Yusuf (r.a.) dan fıkıh ve hadis ilminde ders almıştır.
Bundan sonra da üç sene Huşeym (r.a.) in derslerine devam etmiştir. Ondan hadis-i şerif dinlemiştir. Bu sırada henüz 16 yaşında idi.

Kendisi;

-“Huşeym (r.a.) den işittiğim her şeyi ezberledim.” Demiştir.

Bundan başka Bağdad’da bulunan meşhur âlimlerden de ders aldı. 179 (M. 795) Senesinde tahsile başlayıp 186 (M. 802) senesine kadar 7 yıl Bağdad’da ilim öğrendi. Bundan sonra ilim tahsili için seyahatlara başladı.

186 yılında Basra’ya ve bir yıl sonra da oradan Hicaz’a gitti. Böylece küfe, Basra, Mekke-i mükerreme, Medine-i münevvere, Şam ve el- Cezire’ye giderek hadis ilmini öğrendi.

Hadis ravilerini bizzat görerek, onlardan hadis-i şerif dinledi. Basra ve Hicaz’a beşer def’a seyahat yapmıştır.

Hicaz’a yaptığı ilk seyahatinde, fıkıh ilminde hocası olan İmâm-i Şafi-i (r.a.) ile görüşmüştür.  Bu görüşme Mekke’de Mescid-i Haram’da olmuştur. İkinci defa ise, Bağdad’da buluşmuşlardır.

 

Devam edecek…

İslam âlimleri ansiklopedisi

Allah-u Tâlâ hazretleri (c.c.) bizleri ve sizleri İmâm-i Hanbel (r.a.) yüzü suyu hürmetine günahlarımızı afv eylesin. Amin

Fuad Yusufoğlu