بسم الله الرحمن الرحيم

Mekke müzesi’nin bahçesi

Âmidi (Radiyallah-u anhu);

Fıkıh ve kelâm âlimi. İsmi Ali bin Muhammed’dir. Künyesi Ebü’l Hasen. Lakabı; Seyfeddin-el-Âmidi’dir.

55 (M. 1156) de Âmid’de doğdu. 631 (M. 1233) senesinde, Şam’da vefât etti. Âmid, Diyarbakır’ın eski ismidir. Oralı olduğu için Âmidi denilmiş, bu nisbeti ve lakabı ile “Seyfeddin Âmidi” olarak tanınmıştır. İlim öğrenmeye kendi memleketinde başladı.

Önce kur’an-i kerim okumaya ve memleketinde bulunan meşhur kıraat âlimlerinden kıraat ilmini öğrendi. Hanbeli mezhebi fıkıh bilgilerini içine alan bir kitabı ezberledi.

Bu tahsilinden sonra Bağdad’a gidip, tahsiline orada devam etti. Bağdad’a yine kıraat ilmine dair ders aldı. Ebü’l-Feth ibn-i-ül-Müna’dan fıkıh ilmini öğrendi. Ebü’l-Feth Şatil’den hadis-i şerif dinledi. Şafi-i mezhebi fıkıh âlimlerinden Şeyh Eü’l-Kasım bin Fudllan’dan Şafi-i mezhebi fıkıh bilgilerini öğrendi. Bu arada Hanbeli mezhebinden Şafi-i mezhebine geçti.

Böylece Şafi-i mezhebi fıkıh bilgilerinde ve kelâm ilminde âlim olarak yetişti. Bağdad’daki bu tahsilinden sonra Şama’a gitti. Şam’da fen ilimlerini de öğrenip, zamanının en meşhur âlimi oldu. Şam’dan da Mısır’a gitti. Mısır’da Mücavere medresesinde ve Zaferi Camiinde ders verdi. Pek çok kimse onun derslerine devam edip, ondan icazet aldı.

Mısır halkı ve talebeler ondan çok istifade etti. Fakat kandisini yanlış anlayıp, aleyhinde bulunanların tutumlarıu sebebiyle Mısır’dan ayrılıp Hama’ya gitti.

Hama hükümdarı Melik Mensur’dan iyi bir himaye gördü. Ona yüksek bir vazife verdi. Böylece iki sene Hama’da kaldı. Melik Mensur ona çok ikramda ve yardımda bulundu.

Âmidi (r.a.), daha sonra Şam’a gitti. Şam emiri Şerafeddin İsa bin el-Melik-ül-âdil tarafından yardım ve himaye gördü. Aziziye medresesinde müderrislik vazifesi verildi. Bu medresedeki verdiği dersler çok dikkat çekmiştir. Bir müddet müderrislik yaptıktan sonra bu vazifeden alındı Medres-i Adliye yanındaki evine çekilip, ömrünün son zamanlarında yalnız olarak yaşadı.

Âmidi hazretleri (r.a.), çok güzel yüzlü ve gayet güzel konuşan meşhur bir âlim idi. Fıkıh ilmşnde Şafi-i mezhebi âlimlrindendir.

Devam edecek…

İslam âlimleri ansiklopedisi

Allah-u Teâlâ hazretleri bizleri ve sizleri Âmidi (Radiyallah-u anhu) nin yüzü suyu hürmetine günahlarımızı af eylesin. Amin

Fuad Yusufoğlu

Mekke müzesinin bahçesinden görünüm

Âmidi (Radiyallah-u anhu) – 2

Şafi-i mezhebinin meşhur âlimlerinden Şeyh-ül-İslam İzzeddin bin Abdüsselam, Âmidi (r.a.) için şöyle demiştir;

-“Ben ondan daha iyi ders veren birini görmedim. Uslûbu tatlı ve gayet fasih konuşan bir hatib idi. “El-Vesit” adlı eserini gayet güzel izahlar ile okuturdu. Biz münâzara usulünü ondan öğrendik. Bir zındık münâzara için gelse, onun karşısına Âmidi (r.a.) çıkardı. Çünkü bu hususta ehliyet ve kabiliyet sahibi o idi.”

Âmidi hazretleri (r.a.), İmâm-i Ğazali hazretleri (r.a.) nin “El-Vesit” adlı eserini ezberlemişti. Bir defasında İmâm-i Ğazali hazretleri (r.a.) nin tabutunu rüyada görmüş, tabutu açıp, yüzünden öpmüştür. Uyanınca İmâm-i Ğazali hazretleri (r.a.) nin “El Mustasfa” adlı eserini ezberlemeye karar verdi ve çok kısa bir zamanda ezberledi.

Âmidi (r.a.) nin kelâm, fıkıh, mantık ve hikmette yirmi civarında kıymetli eserleri şunlardır.

1-Gayet-ül-merâm fi ilm-il-kelâm,
2-Dekaik-ül hakayık fil-hikme,
3-İhkâm-ül-Ahkâm,
4-Ebkâr-ül-etkâr fi usuliddin,
5-Gayet-ül-emel fi ilm-il-cedel,
6-Rumuz-ül-kunüz,
7-Menaih-ül-kerâih,
8-Kitab-ül-Bahir fi ulum-il-evâil vel-evahir,
9-Münteh’es-sül,
10-Kitab-ül-mübin fi şerhi meâni’l hükema vel-mütekellimin,
11-Et-tercihat fil-hilaf,
12-El-Muahazat fil-hilaf,
13-Lübab-ül-elbab,
14-Et-ta’likat-üs-sağire vel-kebire fil-hilaf.

Seyfeddin Âmidi (r.a.), kelâm ilminde, usul-i dinde i’tikat bilgilerinde ve usul-i fıkıh ilminde derin alimdir.

Âmidi (r.a.) de kendinden önceki ehl-i sünnet âlimleri gibi, bid’at fırkalarına ve kelâm ilmine felsefeyi karıştıranlara karşı cevap verip, kelâm ilmine karıştırılan felsefi düşünceleri temizledi.

İslam âlimleri ansiklopedisi

Kaynaklar;

(1-Mu’cem-ül-müellifin cild; 7, sahife – 155)
(2- Tam ilmihal eeadeti ebediye sahife -986)
(3 Eshab-i Kiram sahife – 84- 140)
(4-Vefayet-ül-a’yan cild 3; sahife -293)
(5-Lisan-ül-mizan cild 3; sahife – 134)
(6-El-Bidaye ven-Nihaye cild 13 sahife – 140)
(7- Şezerat-üz-zeheb cild 5; sahife -144)
(8-esma-ül-müellifin cild 1; sahife -707)
(9-Miftaüs-se’ade cild 2; sahife -179)
(10-Tabakat-üş-Şafiiyye(sebki) cild – 8; sahife -306)
(11-Mizan-ül-i’tidal cild- 2 sahife- 259)
(12-Hüsn-ül-muhadere cild – 1 sahife- 541)
(13-Zeyl-i ravdataeyn sahife- 161)
(14-Tabakat-üş-şafiiyye (esnevi) cild- 1 sahife- 137)
(15-Ahbar-ül-hükema sahife- 161)
(16-Kamüs-ül-a’lem cild 1; sahife – 365)
(17-El-A’lam cild- 4 sahife.)

Allah-u Teâlâ hazretleri bizleri ve sizleri Âmidi (Radiyallah-u anhu) nin yüzü suyu hürmetine günahlarımızı af eylesin. Amin

Fuad Yusufoğlu